Reddi Miras Sonucu Sosyal Güvenlik Hakları, Reddi Miras Yapan Ölüm Aylığı Alabilir mi?
Reddi miras; Mirasçı öldüğünde para ve malvarlığından çok borcu bulunan kişilerin mirasçıları, reddi miras yaparak borçtan kurtulabilirler. Peki reddi miras yapanların sosyal güvenlik hakları nedir? Ölen kişinin eş ve çocukları ölüm aylığı, emekli ikramiyesi ve kıdem tazminatı alabilir mi?
Ekonomik kriz dönemlerinde ticari ve bireysel iflaslar artabiliyor. Bunun sonucunda ölen kisinin mirasçilari agir borçlar ile karsi karsiya kalabiliyorlar. Bazen de varliklari asan borçlar söz konusu olabiliyor. Türk Medeni Kanunu’na göre, mirasçilar mirasi reddedebilir. Ölüm tarihinde miras birakanin ödemeden aczi açikça belli veya resmen tespit edilmis ise miras reddedilmis sayilir. Mirasin reddedilebilmesi için yasal süre içerisinde (üç ay) basvuru yapilmasi gerekir. Üç aylik süre yasal mirasçilar açisindan miras birakanin ölümünü ögrendikleri tarihten, vasiyetname ile mirasçi atanmis kisiler için ise bu durumun kendilerine resmen bildirildigi tarihten basliyor. Reddi miras basvurusu, mirasin açildigi yerin sulh mahkemesine yapiliyor.
REDDİ MİRAS HALİNDE EŞI VE ÇOCUKLARI ÖLÜM AYLIĞI ALABİLİR
Reddi miras yapilmasi sosyal güvenlik haklarindan yararlanmayi engellemiyor. Yüksek borcu bulunan kisiden kalan mirasi reddeden dul es ile 18 yasini (üniversite egitimi gören çocuklar için 25 yasini) doldurmamis çocuklari ölüm ayligi alabilirler. Mirasin reddedilmis olmasi dul ve yetim ayligi alinmasini engellemez.
DUL VE YETİM AYLIĞINA HACİZ KONULAMAZ
Reddi miras yapmis kisilerin dul ve yetim ayliklarina, ölen kisinin borcundan dolayi haciz konulamaz. Kendi borçlarindan dolayi haciz konulabilmesi için de onay vermis olmalari gerekir.
EMEKLİ İKRAMİYESİ VE KIDEM TAZMİNATI ALINABİLİR
Miras birakan borçlu kisi memursa ve çalismaya devam ederken vefat etmisse, mirasi reddetmis hak sahipleri emekli ikramiyesini alabilir. Miras birakanin alacaklilari, kidem tazminati ve emekli ikramiyesine haciz koyamaz. Burada “hak sahipleri” ifadesi ile ölen kisiden dolayi Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan ölüm ayligi alma hakki olan kisileri kastedilmistir.
Miras birakan kisi emeklilik dilekçesini verdikten sonra ikramiyesini almadan vefat etmisse, bu durumda ikramiye “sosyal güvenlik hakki” olmaktan çikar, miras hukukunun alanina girer. Dolayisiyla miras kabul edilerek terekeye dahil edilir. Bu durumda, reddi miras yapmis aile fertleri emekli ikramiyesini alamazlar.
Memurlarin emekli ikramiyesi konusundaki bu ikili durum, Emekli Sandigi Kanunu’ndan kaynaklanmaktadir. Kanun, Emekli Sandigi istirakçisi kisilerin emekli olmadan ölümü halinde ikramiyenin dul ve yetim ayligi alma hakki bulunan kisilere, hisseleriyle orantili olarak ödenecegini düzenliyor. Yetim ayligi alma hakki bulunmayan çocuklar ikramiyeden pay alamiyorlar.
Ancak, ölen kisi emeklilik dilekçesi verdigi halde SGK tarafindan hesaplanan ikramiye ödenmeden yasamini yitirirse bu durumda ikramiye miras olarak kabul ediliyor.
SSK’lilarin (4a) kidem tazminati haklari Is Kanunu ile düzenleniyor. Bu nedenle 4/a’li çalisanlara ödenen kidem tazminati bir sosyal güvenlik hakki degil, miras hukukunun konusuna giriyor. Dolayisiyla, SSK’li çalisanlarin reddi miras yapmis yakinlari dul ve yetim ayligi alabilirler ama kidem tazminati alamazlar.
REDDİ MİRAS DAVASI AÇMAYANLAR REDDİ MİRASTAN YARARLANABİLİR Mİ?
Yargitay Hukuk Genel Kurulu’nun (Esas No: 2017/438, Karar No: 2018/770) kararinda, ölümü tarihinde miras birakanin ödemeden aczi açikça belli veya resmen tespit edilmis ise mirasin reddedilmis sayilacagi vurgulandi. Bunun zimni ret anlamina geldigi kaydedilen kararda, ölenin pasifi aktifinden fazla ise yasam deneyimlerinin bu mirasin reddedilecegini gösterdigi, dolayisiyla mirasçilarin basvuru külfetine girmeden mirasi reddetmelerinin mümkün oldugu kaydedildi.
BAĞ-KUR PRİM BORCU OLANLARIN DURUMU NE OLACAK?
Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim borcu bulunan BAG-KUR’lulara aylik baglanmiyor. Bu kural, prim borcu bulunan BAG-KUR’lularin hak sahibi es ve çocuklarina ölüm ayligi baglanmasinda da uygulaniyor. Reddi miras yapmis olan kisilerin prim borcu bulunan muristen ölüm ayligi baglatabilmeleri için prim borcunu ödemeleri gerekiyor.
habertürk/ Ahmet Kivanç